Iedereen heeft wel een serieverslaving tegenwoordig. House of Cards wordt het meest genoemd in mijn omgeving. Maar zelf ben ik helemaal into ‘The Walking Dead’, een serie waarin een groep overlevenden wordt gevolgd nadat de wereld is getroffen door een zombievirus, waardoor mensen veranderen in zogeheten ‘Walking Deads’. Een knappe serie, die inspeelt op de oerangsten van de mens en op een en of andere manier behoorlijk veel impact heeft. Het blijft ergens in je hoofd hangen en dan weet je natuurlijk dat het psychisch met je aan de haal gaat. Zo geschiedde. Ik had net een aflevering van The Walking Dead in de herhaling gezien toen ik op een zaterdagochtend door de binnenstad van Utrecht liep, om me heen keek en serieus dacht: ‘Hier lopen ook zombies!’ Iedereen loopt maar gedachteloos naar dat kleine schermpje te turen. Niemand maakt oogcontact, iedereen loopt gebogen. En zelfs op de fiets kunnen ze het niet laten om dat ding in de gaten te houden. Bizar.
Later in de sportschool en in de supermarkt hetzelfde beeld: in zichzelf gekeerde mensen met oortjes in en maar op die smartphone staren. Niemand kijkt naar elkaar of praat met elkaar. We lijken één grote geconditioneerde massa die precies die handelingen verricht om te kunnen blijven functioneren, maar daarbij geen sociaal contact meer maakt. Walking deads, everywhere around.
Je zou verwachten dat onze technologie ons succesvoller en blijer maakt, maar dat blijkt een illusie. Hoe komt dat? We hebben een oerbrein met een verwerkingsbeperking. Miljoenen jaren hebben we als jagers over de savannen gezworven in een tijd, die oneindig veel simpeler was. De afgelopen duizend jaar is onze omgeving echter zo snel veranderd, dat ons brein dat niet meer kan bijhouden. We leven feitelijk in een wereld die niet meer bij ons past. Zowel oude als nieuwe media storten voortdurend een brei van kennis en informatie over ons uit en onze smartphone verleidt ons om dat allemaal continue in de gaten te houden. We worden eenvoudigweg overspoeld en zijn zombies geworden in onze eigen gecreëerde wereld: van homo sapiens naar homo obesitas: een digitale demente die geen weerstand kan bieden aan de kennis en informatie, die hem wordt opgedrongen in een continue veranderende omgeving.
Willen we iets doen aan dit zombiegebeuren, de informatieobesitas die aan de basis ligt van sociale verarming, werkverslaving, de vele burn-outs en hersenschade, dan begint dat bij onszelf. We moeten actief weerstand aan infobesitas bieden en actie ondernemen voordat we in Walking Deads veranderen. Om te beginnen met de volgende tips:
Maak weer contact
Stop in openbare gelegenheden bewust een keer je smartphone even weg, kijk om je heen en probeer enkele seconden oogcontact te maken. Het is zeer interessant want je voelt gewoon het ongemak van je medemens. Zorg dat je niet staart maar glimlacht. Maak ook eens bewust een praatje met iemand die je spontaan tegenkomt in een café, de supermarkt; ook een grap doet wonderen.
Begin de dag goed
Wanneer je ‘s ochtends begint met op je smartphone te kijken, dan geef je de controle over je dag direct uit handen. Je gaat namelijk reageren op allerlei dingen, zoals e-mails, vragen via social media etc. Nog daargelaten dat dit niet rustig wakker worden is, werk je in de hand dat je de regie uit handen geeft. Je zou moeten gaan bepalen wat je die dag wilt gaan doen, wat je doelen zijn en welke taken je wilt afronden, maar daar kom je niet aan toe als je meteen begint met ad hoc reageren op alles wat zich aandient. Misschien reageer je niet eens bewust, maar je gedachten spenderen er zeker aandacht aan en dus geef je energie weg aan dingen die jij niet hebt bedacht maar een ander. Het is dus raadzaam de dag goed te beginnen en in ieder geval de eerste 60 minuten niet op je smartphone te kijken.
Gun jezelf disconnected time
Maak het uit met je smartphone. Dat betekent dat je ‘m af en toe helemaal uitzet. Hierdoor werp je een drempel op om voortdurend je berichten te checken en tegelijkertijd laat je jezelf niet afleiden van belangrijke taken. In het begin zal dit een gevoel van onrust opleveren, maar als je dit even volhoudt wil je niet anders meer. Bedrijven als Google en 3M hebben van ‘disconnected time’ een begrip op de werkvloer gemaakt. Natuurlijk zijn er juristen die meteen roepen dat het onmogelijk is om niet bereikbaar te zijn. Als je dat serieus denkt, dan weet je echt niet wat efficient werken is.
Laat je smartphone eens helemaal thuis
Niet op uit of stil, maar helemaal weg. Het zou geweldig zijn als we er collectief toe zouden besluiten dat het een persoonlijke belediging is als iemand met zijn telefoon zit te spelen als je face-to-face in gesprek bent. De kans is groot dat je zonder smartphone de wereld meer gaat ervaren, meer contact maakt met anderen om je heen en bovendien eindelijk eens tijd hebt om na te denken. Wellicht een idee om je smartphone niet mee te nemen als je uit eten gaat en je tafelgenoten te vragen om hetzelfde te doen.
Reageer niet meteen
Maak er een gewoonte van om NIET direct te reageren als er een bericht binnen komt. Wanneer je dit wel doet wordt er een directe verbinding in je hersenen gelegd tussen het trillen van je smartphone en het bekijken van het bericht. Je hersenen worden dan geprogrammeerd om dit automatisch te doen en vervolgens is het moeilijk om hier vanaf te komen. Wat helpt is om als je smartphone trilt, eerst even tot 10 te tellen. Maak vervolgens een bewuste keuze om het bericht te bekijken of om eerst af te ronden waar je mee bezig was. Wie dit onzin vindt, heeft geen idee wat dit allemaal met je hersenen doet. Misschien dan eerst maar eens een paar youtube-filmpjes bekijken over digitale dementie………..
Doe aan mentale detox
Als je je kunt ontdoen van alle overbelasting in het hoofd, kun je je beter focussen. Hieronder een paar tips.
- Ken je brein, houd het klein, één ding tegelijk is fijn. Over multitasking heb ik vaker iets geschreven en met name dat het een mythe is; het bestaat niet. Uit hersenonderzoek blijkt dat we dénken dat we lekker parallel bezig zijn maar ondertussen doen we alles gewoon achter elkaar. Iedere keer als je switcht naar een andere activiteit maakt je brein een overstapje met concentratieverlies als gevolg. Doe 1 ding tegelijk en maak het af. Dit geeft een voldaan gevoel, rust en overzicht.
- Plan minstens 3 keer per dag korte rustmomenten van 5 tot 20 minuten. Een wandeling door het park doet al wonderen. Onbewuste denkprocessen worden gestimuleerd, waardoor je reflectiever en creatiever wordt. Dat is een stuk beter dan als een zombie doordenderen.
- Praat elke dag 5 minuten met iemand over je balans. Je focust daardoor op het uiten van jezelf en dat ontspant.
- Plan elke dag minstens 15 minuten om te besteden aan iets waar je heel enthousiast over bent. B.v. een hobby. Dit geeft levensenergie en daardoor kun je andere dingen beter aan.
Misschien heb ik teveel naar the Walking Dead gekeken, maar ik heb echt het gevoel dat we onszelf aan het ziek maken zijn. De wereld staat er al niet zo best voor momenteel, dus laten we beginnen met goed voor onszelf en elkaar te zorgen. Af en toe een tandje lager en een tijdje niets, zodat we gezonder worden en er weer ruimte komt voor reflectie en echt contact met anderen.
